Sözleşmesiz İşe Başlanması
İş sözleşmeleri, işçinin bağımlı olarak iş görmesi ve işverenin de ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmelerdir. Bu sözleşmeler iş görme, bağımlılık ve ücret olarak 3 unsurdan olur. Belirli bir süreyle imzalanabileceği gibi süresiz olarak da imzalanabilir. Bu sözleşmeler yalnızca yazılı değil, sözlü şekilde de yapılabilir. Ancak toplu iş sözleşmelerinde yazılı yapılması gerekebilir. Sözleşmesiz işe başlanması durumunda işveren, işçiye çalışmaya başlamasından en az 2 ay sonrasına kadar çalışma koşullarını, saatlerini ve ücreti belirtmek zorundadır. Eğer işveren sözleşme yapmıyorsa, idari para cezası ödemek durumunda kalır.
İş sözleşmelerinin yazılı olması, ispat açısından önemlidir. Ancak işveren sözleşme yapmadığı durumlarda yazılı belge de verebilir. Bunun uygulanmasının nedeni, hak ver ücretlerin belirlenerek işçi haklarının korunmasıdır.
İş Sözleşmesinde Nelere Dikkat Edilmeli?
Her iki taraf için de önemli olan iş sözleşmelerinde olmazsa olmaz kısımlar; işçi ve işveren bilgileri, işçinin maaşı, fazla çalışma durumları, sözleşmenin feshi ve tazminat hükümleri, işçinin deneme süresi ve sözleşmenin geçerlilik süresidir. Ayrıca işçinin ücreti yazılırken net veya brüt olarak belirtilmelidir. Böyle bir belirtme olmadığı sürece ücret net bir şekilde bilinmez. Sözleşmelerde tarih de bulunması önemlidir. Sözleşmenin bitiş tarihi bulunacağı gibi başlangıç tarihi de yazılmalıdır. Deneme süreleri de en fazla 2 ay olacak şekilde belirtilmelidir. Fazla mesai yapılması durumlarında ödenecek mesai ücretleri ve saatleri de sözleşmede yazmalıdır.
Sözleşmelerin ikinci kısımlarında hem işverenin hem de işçinin yükümlülükleri açıkça yazılmalıdır. Örneğin bir imalat firmasında, imalatçının ürünü hangi şekilde üreteceği, teknik özellikleri, kapasitesi, montajı gibi detaylar sözleşmede belirtilmelidir. Verilen hizmetin şekli, hangi saatlerde ve kaç kişi ile verileceği, hizmet süresi ve bedeli gibi detaylar da sözleşmede yer almalıdır. Sözleşmelerde üçüncü kısımda hukuki durumlar yazar. Fesih süreleri, uyuşmazlık durumlarında çıkılacak mahkemeler, yazışma ve bildirim usulleri gibi durumlar da bu kısımda belirtilir.
İş sözleşmesine ek olarak işçi özlük dosyası da hazırlanmalıdır. Bu dosyada yapılan sözleşme, ikamet bilgileri, kimlik bilgileri, sağlık raporu, sabıka kaydı, özgeçmiş, referanslar, banka numarası gibi bilgiler yer alır.